I love the Pearl of Africa

Malaria deel 2...
Malaria is niet om mee te lachen en Eva kan het weten. Eva heeft mij vorig weekend genoeg spanning gegeven voor het hele jaar!
Het vervolg op mijn vorige verslag: Zaterdag (4/11) na de middag leek alles redelijk te gaan. Met wat dafalgan en diclofenac was de koorts en de hoofdpijn redelijk onder controle. Zaterdagavond is ze zelfs nog mee naar de ontgroening geweest, die trouwens weinig spectaculair was. We zijn nogal vroeg in ons bed gekropen, omdat vrijdagnacht net iets te kort en te zenuwslopend was geweest.

De volgende morgen (5/11) was ik de eerste die wakker werd. Eva lag nog rustig naast mij te slapen. Ik vond dat een goed teken… Ben stilletjes opgestaan en heb me in alle rust bezig gehouden… Toen ze uiteindelijk verscheen (na 13u geslapen te hebben), voelde ze zich redelijk goed. Het enige minpunt was dat ze totaal geen zin had in eten en wat misselijk was. Tegen de middag zijn Lies en ik boodschappen gaan doen. Bij onze terugkeer wachtte er ons minder goed nieuws: Eva had in het uur dat wij van huis waren, moeten overgeven. Ik vond dat we direct naar het ziekenhuis terug moesten gaan. De dokter had ons zaterdagmorgen gezegd om zeker terug te komen als de toestand verslechterde. Eva zag er echt niet goed uit. Enkele worst case scenario’s flitsten door mijn gedachten, maar raar genoeg kon ik eigenlijk heel kalm blijven. In het ziekenhuis was het redelijk druk… We hebben ons net als de andere patienten in de rij gezet. Een studente geneeskunde bekeek Eva’s ‘dossier’, maar ze was maar het zoveelste geval van ‘eenvoudige’ malaria, en andere patienten hadden –terecht- haar hulp meer nodig. Het duurde echter niet lang of een verpleegster haalde ons uit de wachtrij en bracht ons naar een kamertje apart. Eva heeft daar nog verschillende keren met de regelmaat van de klok (elk half uur) hevig moeten braken, vnl gal. Het was geen zicht! Eerst werd er een ‘assistent’ specialist bijgehaald, die ons probeerde gerust te stellen. Voor diegenen die Eva kennen, weten dat ze zo goed als geen reserve heeft. Aangezien ze sinds de ochtend nog niets had gegeten en ook geen water kon binnenhouden, was ze al enorm zwak. De dokter heeft haar dus een infuus gestoken, ineens bloed afgenomen, en haar intraveneus iets gegeven tegen het braken. Tegen de appelflauwte hebben ze haar direct wat glucose ingespoten en daarna nog een infuus eraan gehangen. Annelies is met het bloedstaal naar het centrum van Mbarara moeten gaan, omdat de labo’s van het ziekenhuis in het weekend niet bemand zijn: hallucinant gewoon! Ik zat erbij en ik keek ernaar en voelde me hulpeloos en ellendig. Vanbinnen bad ik (jaja, ik word ook al wat religieus) dat het allemaal zou meevallen… Omdat de dokter niets wou riskeren, hebben ze er dan nog een staflid bijgehaald. Dat bleek dr Ali te zijn, een Brit die ook in onze guesthouse woont. Die dacht dat het braken meest waarschijnlijk een bijwerking was van de dafalgan codeine, die Eva tijdens de nacht en de avond ervoor had genomen. Blijkbaar kan dat bij uitzonderingen (en Eva is er dus een) echt wel hevig braken geven. Onze grote bezorgheid was meningitis (hersenvliesontsteking), hoewel we de kans hierop niet hoog inschatten, omdat Eva geen koorts meer had sinds zaterdag en dat beeld normaal veel ernstiger is. Ook Dr Ali schatte de kans op een virale meningitis zeer klein in, en als het er al een was, zou ze het ook gewoon moeten uitzweten. Dr Ali heeft Eva nog wat pijnstilling voorgeschreven en Annelies is die in het centrum gaan kopen. Gezien het braken moest de medicatie intraveneus of via suppo toegediend worden en dat zat niet echt in onze reisapotheek. Bij het inlopen van haar tweede infuus (2 uur na onze aankomst in het ziekenhuis) vroeg Eva om naar huis te gaan. In het ziekenhuis zijn alle bedden constant bezet en tis sowieso niet echt aangewezen om als mzungu tussen de doodzieke patienten te gaan liggen. Heb haar dus met een hand ondersteund en met de andere hand het infuus vastgehouden. Onder mijn oksel klemde ik een doos, waarin de verpleegster nog 4 infuzen vocht had gestoken, zodat we het haar dat thuis konden geven. Het was echt surrealistisch om met een infuus de straat over te steken. De mensen keken raar op! De ananasverkoper en een paar studenten die we op onze weg tegen kwamen, zeiden allemaal: Sorry…. (ze zeggen dat hier altijd (als je moe/ziek/… bent), ook al kunnen zij er niets aan doen…)
In ons huisje heb ik Eva dan in bed gelegd: haar infuus met een touw vastgeknoopt aan de lijn waar onze muskietennetten aan ophangen. Thuis heeft Eva gelukkig niet meer moeten braken. Voor de hevige hoofdpijn hebben we haar gelukkig redelijk snel diclofenac kunnen inspuiten. Een derde infuus werd gehangen terwijl Eva (gelukkig) sliep…
Onze buren en Seth (de schat!) zijn regelmatig komen checken hoe het met haar ging. Gelukkig kon ik met hen een beetje praten over mijn zorgen… Wat een nachtmerrie!

Twee uur later (zondag rond 18u) werd Eva terug wakker en had ze een ware metamorfose ondergaan… Ze had nog wel wat hoofdpijn, maar wonder boven wonder voelde ze zich veeeeeeel beter. Zo goed zelfs dat ze wat wilde eten. Eerst voorzichtig 2 bananen geprobeerd en daarna sprak ze zelfs over warm eten…! Wat een opluchting!
Judith, de Nederlandse apothekeres, had Annelies en mij ondertussen uitgenodigd om bij haar en Dennis, haar vriend, te komen eten. We hadden haar verteld dat we sinds donderdag geen stroom meer hadden en dat we dus niet hadden kunnen koken. Omdat Eva niet echt lekker was, was het van donderdag ook al geleden dat we nog warm gegeten hadden. Uiteindelijk hebben we alledrie kunnen genieten van een zaaaaaaaaalig avondmaal. Misschien was het van de vermoeidheid, of kwam het doordat we al enkele dagen niet meer warm hadden gegeten, maar het was de beste maaltijd sinds onze aankomst hier. Gemarineerd varken op de barbecue, met rijst, een curry van warme groenten en Katsjumbani (soort rauwkostsla): hemels! Als dessert hadden Jane en dr Ali (de andere gasten) een fruitsla van ananas, banaan en passievrucht gemaakt. Divine!
En Eva heeft ‘s avonds voor het slapengaan de geneugten van suppo’s herontdekt! 

Eind goed, al goed… Sinds zondagavond gaat het dus gelukkig weer bergop met Eva. Maandag had ze nog hoofdpijn, die met paracetamol en diclofenac gelukkig onder controle te houden was. Dinsdag ging het weer wat beter en sinds woensdag is ze zo goed als klachtenvrij, op wat vermoeidheid na… Woensdag heeft ze ook haar laatste dosis antimalariapillen genomen, het einde van dit miserabele hoofdstuk! We hebben onze portie miserie nu toch wel gehad voor deze reis!
Ik probeer haar nu wat vet te mesten, om haar reserve en weerstand wat op te krikken, maar er is geen beginnen aan… Ze zou beter een voorbeeld aan mij nemen , wat eten betreft dan toch…


Ons huisje en mijn week...
Maandag is Charles – de ‘concierge’ – langsgeweest om onze faciliteiten terug in orde te brengen: onze elektriciteit is hersteld, onze muskietennetten zijn permanent verankerd, onze kookplaten gemaakt… Nu hebben we dus weer warm water, we kunnen alles gsm’s en batterijen herladen, de muggen zijn nu nog verder weg…

Deze week ben ik opvallend meer vermoeid geweest dan vorige week… Misschien het gevolg van het zenuwslopende weekend? Mijn nachten zijn een beetje rusteloos, al slaap ik toch ook niet slecht… Ik zou ‘s middags elke dag een middagdutje gedaan kunnen hebben…

Vorige week zijn we alle ochtenden en een paar namiddagen naar de les geweest en we hebben ook twee tutorials (soort les in kleine groepjes) meegevolgd. Deze week werden ze gegeven door Dr Wasswa, een imposante man (op zijn zachtst uitgedrukt). Hij is niet al te groot, maar in profiel valt hij moeilijk te onderscheiden van een hoogzwangere vrouw die een drieling draagt…  Hij heeft een zeer aparte stijl, en maakt zijn studenten graag onzeker. Hij beschikt bovendien over de gave om het wit van zijn ogen te laten zien: zeer indrukwekkend! Ik zou hem in het donker niet graag tegenkomen, maar hij is wel een goede lesgever.
Op stage hebben Eva en ik de patienten op post- en prenatale mee opgevolgd met de 5de jaarsstudenten. Veel actie is dat niet, maar je leert zo wel wat hier de meest voorkomende problemen zijn voor en na de bevalling en keizersnedes…
Tijdens de ronde op gynaecologie hebben we ook veel leed gezien: vrouwen met baarmoederhalskanker die al weken liggen te wachten op hun operatie of die in hun eentje liggen te sterven, patienten met een geruptureerde buitenbaarmoederlijke zwangerschap die balanceren op de grens tussen leven en dood…

Ondanks de schrijnende taferelen die je hier ziet (haast niet te beschrijven), kan ik er toch wel afstand van nemen… Anders zou ik hier direct depressief en moedeloos worden. Ik bewonder de (weinige) dokters die zich in openbare ziekenhuizen blijven inzetten voor de hopen patienten…


Geneeskunde in Mbarara...
De ziekenzalen zijn overbevolkt: patienten liggen zelfs op matrassen op de grond, tussen de bedden en in het gangpad. Patienten moeten zelf beddengoed meebrengen, en zelf de medicatie laten kopen in de apotheken buiten het ziekenhuis. Het ziekenhuis heeft zelf wel wat basisuitrusting (infusen, wat pijnstilling, wat antibiotica), maar ze beschikken niet over de krachtige, goede geneesmiddelen…
De problemen in het ziekenhuis zijn niet op te sommen… Toch een poging… Er is te weinig plaats. Er is een enorm gebrek aan degelijk materiaal, en als er al wat materiaal voorhanden is, is het vaak in slechte staat. Dr Fernando (de Cubaanse gynaecoloog) heeft een half jaar geleden een hoop bevallingssetjes gekocht, om nu vast te stellen dat ze bijna allemaal ‘verdwenen’ zijn. Het personeel (dokters en verpleging) lijken vaak niet al te gemotiveerd. Ik vraag me vaak af of hun onverschilligheid misschien een schild is voor al het leed dat ze zien en op hun eentje toch niet kunnen verhelpen… Je ziet hier de studenten en assistenten verpleegkundige taken verrichten, terwijl de verpleging ergens staat de kletsen of geen zin heeft. Maar ook artsen vluchten weg voor alle ellende. Sommige van hen zie je hier amper, vaak omdat ze vooral in een privekliniek werken en gemiddeld een half uurtje per dag binnenspringen in dit ziekenhuis… Patienten liggen hier soms weken te wachten voor ze geopereerd worden. Er is geen planning, er zijn teveel patienten, de chirurg heeft geen zin, er is geen materiaal, de patient heeft geen geld om de nodige medicatie te kopen… Spoedgevallen krijgen natuurlijk voorrang. Er zijn maar twee operatiezalen in werking, de uitrusting is onvoldoende, de verantwoordelijke van de sterilisatie ‘vergeet’ de stock aan te vullen…
Hier werken en helpen is een uitdaging, en ik betwijfel het of ik het zou kunnen. Je moet enorm stevig in je schoenen staan om niet compleet gefrustreerd en depressief te worden. De Oegandezen hebben het er al moeilijk mee. Wij komen dan ook nog eens uit een overgeorganiseerde en superefficiente wereld, dus voor ons is het eens zo moeilijk om ons aan te passen en te functioneren in een werkmilieu waar alles vierkant lijkt te draaien.
Ik kan de studenten hier dus wel begrijpen, als ze vertellen dat ze na hun studies naar het buitenland willen trekken of in een priveziekenhuis gaan werken.
De grote veranderingen moeten van hogerop doorgevoerd worden: meer geld voor de gezondheidszorg, met meer geld voor infrastructuur en materiaal, en hogere lonen voor het personeel…

Gelukkig zijn er natuurlijk ook ‘helden’ en wereldverbeteraars, zoals dr Eve die, fris en monter, probeert aandacht te besteden aan zoveel mogelijk patienten en toch ook goed voor zichzelf zorgt… Zij zorgt ook goed voor de studenten hier… Als ze een zware nacht in het operatiekwartier hebben gehad en al nachten aan een stuk maar een paar uur slapen, stuurt ze hen naar huis. Ze vertelde Eva dat er een paar jaar geleden een groot schandaal is geweest omdat er een paar studenten (het jaar nadat ze afstuderen doen ze hier nog een extra jaar stage) gestorven zijn van uitputting. Jezus! Weinig studenten zien het zitten om aan de opleiding tot gynaecoloog te beginnen, omdat die afdeling echt stiefmoederlijk behandeld wordt binnen de geneeskunde. Diegenen die toch de moed hebben het te volbrengen, haken vaak na het afstuderen compleet gedesillusioneerd en met een burn-out af om iets gans anders te gaan doen.


Extracurriculaire activiteiten...
Eva en ik zijn deze week een paar keer een melancholische bui gehad en African Tea gaan drinken tijdens onze boodschappenronde. In de ‘Hot Loaf Bakery’ hebben ze er die enorm trekt op die we Rugazi drunken. Mijmerend zitten we dan te genieten van de warme drank (vooral op regenachtige dagen). Soms eten we er Samosa’s bij (gefrituurde deegflapjes met gehakt, ui en paprika).

Heb donderdag voor de eerste keer een dip gehad. Ik liep de hele week al futloos en moe rond en kreeg donderdag dan ook nog wat minder opgewekte mails, waardoor ik zelf triest werd en voor het eerst een beetje heimwee had…

Vrijdagnamiddag ging de ‘grand round’ – les met casusbespreking met de 4e en 5e jaarsstudenten geneeskunde – jammer genoeg niet door. Maar we hebben niet lang bij de pakken blijven zitten natuurlijk :-). Het zonnetje scheen volop, dus zijn we ervan gaan genieten in en rond het zwembad van Lake View Hotel. Vorige week wisselden regenachtige dagen (15ºC) zich af met warme zonnige dagen (26ºC).
Om het begin van het weekend te vieren zijn we vrijdagavond culinair verwend op het afstudeerfeestje van Dennis. Er werd een geit geroosterd op de barbecue en we hebben Katsjumbani (of zoiets) gegeten. Ali en Jane (Britten) hebben cocktails gemaakt: vodka-ananas en mojito. Wie had gedacht dat ik dat hier ging drinken? Het was enorm gezellig! Er waren vooral veel buitenlanders, maar gelukkig hebben we ook een paar leuke Oegandezen leren kennen. Met een hoop mzungu’s (Duitse, Vlaamse, Nederlandse, Canadese en Britse vrouwen en een Britse man) en paar Oegandese mannen hebben we daarna onze eerste echte stappen in het nachtleven van Mbarara gezet… De club waar we geweest zijn, noemt de Vision Empire. Op het gelijkvloers is het voor het ‘gewone’ volk – echt waar – en boven is er een kleinere zaal voor diegenen die bereid zijn meer te betalen (studenten, mzungu’s en rijkere Oegandezen). We hebben onze ogen er nogal opengetrokken!!! Die Oegandese mannen kunnen dansen, man man man… Hun lijf lijkt wel elastisch, en die heupbewegingen… Ja man! Herinneringen aan de Antilliaanse Feesten kwamen boven. De Reggaeton moves zijn hier ook welbekend! :-) Mzungu’s hebben wat meer tijd nodig om te ontdooien en lost e komen, maar we hebben ons mannetje gestaan! We hebben wel weer wat opdringerige mannen van ons af moeten slaan, vooral Eva heeft wat noodsignalen moeten uitzenden om van ze af te geraken. Voor de rest hebben we vooral mogen genieten van hun moves! We moeten eerlijk zijn: dansen met de locals is echt wel een genot! Daar zeg je geen nee tegen!

Zaterdag (11/11) hebben we uitgeslapen en ik heb wat huishoudelijk werk gedaan terwijl de rest nog sliep: wassen, vegen,… Na de middag inkopen gedaan, want ‘s avonds was er in de guesthouse weer een feestje gepland. Dit keer omdat Sylvia – een Cubaanse – vertrekt. Iedereen heeft een typisch nationaal gerecht gemaakt (met de ingredienten die je hier vindt natuurlijk). Voor ons Belgen betekende dat: pannekoeken bakken! Hierbij een eervolle vermelding en een grote dank je wel voor mijn liefke, die er met zijn instructies en tele-hulp voor heeft gezorgd dat we dat nog eens mogen overdoen, omdat ze zo in de smaak vielen! We hebben Judich nog geholpen met haar hutsepot en voor de rest vooral mogen genieten van Indische curry, Cubaanse barbecue en rijst, Britse koekjes en Canadees-Amerikaanse bananencake! Twas een beetje raar om in zo’n gemengd gezelschap te zijn, zonder Oegandezen, maar twas reuzegezellig!

Zondag (gisteren dus) hebben we als ontbijt pannekoeken gebakken en ‘s middags de rest van het deeg opgebakken voor onze buren! Twas een regenachtige dag, dus pannekoeken pasten daar prima bij! In de namiddag zijn Eva en ik verse melk gaan kopen om op te warmen voor de filmavond . ‘s Avonds hebben we samen met Ali, Jane, Judith, Lenard (Oegandees), Barbara en Faith (2 Britse vrouwen) Judiths hutsepot opgegeten en daarna warme chocomelk met koekjes verorberd. Het voelde bijna Belgisch! Het huis van Ali en Jane (superruim trouwens en supergezelllig) kon via hun laptop en de lcd-projector van de unief tot een ware cinema omgebouwd worden. We hebben hier in Oeganda dus gisterenavond naar ‘Pirates of the Carribean’ gekeken. Er staat trouwens een heel degelijke collectie dvd’s in hun huisje, dus wat mij betreft: voor herhaling vatbaar!


Dankwoordje...
Als laatste, maar zeker niet het minste, wil ik jullie – eindelijk - bedanken voor mijn kadootjes, die hier SUPER van pas komen.
- Mijn foto-vriendendagboek dat ik zeer trouw inschrijf, met jullie foto’s als mijn even trouwe gezelschap :-). Een dike merci aan diegenen die zich de moeite hebben getroost om er iets in te schrijven!
- Mijn zaklamp, het licht in donkere tijden (zeker als er geen elektriciteit is…).
- Mijn papieren zakdoekjes, om tranen te drogen, snotneuzen te snuiten, als wc-papier te gebruiken onderweg of om als instant-schotelvod te gebruiken,.
- Mijn zakmes dat zo scherp is dat het al in menige onvoorzichtige vingers heeft gesneden en enoooooooooorm van pas komt in de keuken.
- Mijn broek en hemdjes die enorm praktisch zijn en supersnel drogen!
- Mijn fototoestelletjes, waardoor ik later leuke herinnerigen heb aan dit avontuur…
Merci merci merci!

Oesje, dit is weer veel langer geworden dan gepland…

Ik ga sebiet terug naar de les en vanavond ga ik naar het verloskwartier, mijn stekje voor deze week. Heel laat ga ik het vandaag niet maken, want heb vannacht niet al te veel geslapen!
Jullie horen me wel weer!

Hoop dat op het thuisfront alles ok is!
Kus kus kus,
Rein, alias the face